Aften in de mond: van oorzaken, tot behandelingen

Aften zijn kleine letsels van het mondslijmvlies van 3 tot 10 millimeter groot. Je herkent ze aan hun grijswitte kleur en rode rand. Ze kunnen overal in je mond opduiken: denk maar aan aften op je lip, aan de binnenkant van je wangen, op of onder de tong, op het tandvlees of gehemelte … Ongeveer 20 % van de mensen, doorgaans tussen 15 en 40 jaar, krijgt er wel eens mee te maken. Van zodra je de leeftijdsgrens van 40 jaar passeert, treden aften in de mond minder vaak op. 

Hoewel het een veelvoorkomend fenomeen is, blijft het gissen naar de oorzaken van aften. Vermoedelijk spelen meerdere factoren een rol, maar sluitend bewijs is er voorlopig nog niet. We zetten de meest waarschijnlijke oorzaken op een rij.

• Gebitsproblemen of gebrekkige mondhygiëne
  De aanleiding van aften valt vaak in de mond zelf te zoeken. Heb je scherpe randjes aan de tanden? Bijt je regelmatig op je wang of tong? Dit kan kleine wondjes uitlokken, die zich verder ontwikkelen tot pijnlijke aften. Maar ook een kunstgebit dat niet perfect aansluit, kan schade aanbrengen. Daarnaast speelt mondhygiëne een sleutelrol. Wie nauwelijks flost of de tanden poetst met een te harde borstel, kan vaker last hebben van aften in de mond.
• Stoffen in je lichaam
  Hormonale schommelingen kunnen aften in de mond veroorzaken. Zo zijn veel vrouwen extra vatbaar tijdens de menstruatie, een zwangerschap of de overgang. Ook een gebrek aan vitaminen, zoals vitamine C en vitamine B12, leidt mogelijks tot meer aften. Hetzelfde geldt voor een tekort aan ijzer, zink of foliumzuur in je bloed.
• Ziekten en medicijnen
• Wie ziek of verkouden is, heeft een lagere lichamelijke weerstand. Op dat moment kunnen aften in de mond zich makkelijker ontwikkelen. Ook bepaalde chronische aandoeningen maken de mond extra kwetsbaar, denk maar aan coeliakie of de ziekte van Crohn. Maar aften kunnen ook een bijwerking zijn van geneesmiddelen of medische behandelingen, bijvoorbeeld bepaalde pijnstillers of chemotherapie.
• Overige oorzaken van aften
  Net zoals ziektes heeft ook langdurige stress een negatieve impact op de lichamelijke weerstand. Dat dipje kan ervoor zorgen dat aften verschijnen. Komen aften regelmatig voor in je familie? Dan valt de appel misschien niet ver van de boom, want ook erfelijkheid is een mogelijke factor. Wanneer je overgevoelig bent aan bepaalde voedingsmiddelen, kunnen aften optreden als reactie. Heet voedsel eten is ook een mogelijke trigger. 

Meestal verdwijnen aften in de mond spontaan na 1 à 2 weken. Wil je er liever wat vaart achter zetten? Raak de aft zo weinig mogelijk aan met je vingers of tong, want je loopt het risico om de zweer te beschadigen. Om diezelfde reden raden we aan om je tanden voorzichtig te poetsen met een zachte borstel. Ook het bijsturen van je voedingspatroon kan helpen. Vermijd pikante maaltijden of eten met scherpe randjes, zoals toast of chips. Zure dranken, bijvoorbeeld frisdrank en sinaasappelsap, haal je beter even van het menu. 

Geneesmiddelen die de aften in je mond genezen, bestaan jammer genoeg niet. Je kan wel je toevlucht nemen tot een mondgel, die een pijnstillende werking heeft. Het effect is quasi meteen merkbaar. Ook traditionele pijnstillers, bijvoorbeeld paracetamol, kunnen de pijn verlichten.

Er is geen wetenschappelijk bewijs dat medicijnen zoals antibiotica helpen om aften te behandelen. Omwille van de mogelijke neveneffecten laat je ze beter links liggen. Mondverzorgende middelen, bijvoorbeeld mondspoelingen en crèmes met chloorhexidine, genezen de aften niet. Hun ontsmettende werking komt de mondhygiëne wel ten goede. 

Aften in de mond zijn niet enkel ongevaarlijk, daar bovenop zijn ze niet besmettelijk. In tegenstelling tot koortsblaasjes kunnen aften helemaal niet doorgegeven worden via speeksel of direct contact. Je kan dus met een gerust hart een kus of een knuffel geven, zelfs wanneer je aft nog niet verdwenen is. 

Of je nu een aft op je tong, op je lip of je gehemelte hebt: aangenaam is het nooit. Heb je geregeld last van zweertjes in je mond? Hét wondermiddel om aften te voorkomen, moet nog uitgevonden worden. Gelukkig zijn er wel enkele tips die je zelf kan toepassen. Wij lijsten ze op!

• Ga op zoek naar een patroon. Misschien treden je aften doorgaans op na een specifieke maaltijd of bij bepaalde ingrediënten. Het bijhouden van een dagboek, waarin je opschrijft wat je dagelijks eet en drinkt, kan helpen om de aanleiding te achterhalen.
• Draag zorg voor je tanden. Poets ze dagelijks met een zachte tandenborstel, zodat je geen nieuwe wondjes creëert. Daarnaast kan je opteren voor een tandpasta zonder schuimmiddel (natriumlaurylsulfaat). Ook een jaarlijks tandartsbezoek is zeker geen overbodige luxe. Daar kan je je gebit laten checken op scherpe randjes.
• Stop met roken. Sigaretten tasten het mondslijmvlies aan, waardoor aften sneller opduiken.
• Waak over je weerstand. Eet gezond en gevarieerd, beweeg regelmatig en neem voldoende nachtrust. Probeer stress zoveel mogelijk te vermijden, want dit verzwakt je immuunsysteem. 

Wil je maximaal inzetten op een goede mondhygiëne? Een slimme zet om aften te voorkomen! Wij zetten je op weg met onze blogpost ‘Tanden poetsen: met deze 6 tips verzorg je jouw gebit’. 

• Naar de blogpost

Zijn de aften in je mond na twee weken niet verdwenen? Voel je je ziek of heb je hoge koorts? Dan is er mogelijks meer aan de hand. Stap in dat geval naar een arts. Wees je ervan bewust dat aften in je mond kunnen terugkeren, zelfs wanneer je al onze adviezen ter harte neemt. Als je op regelmatige basis last hebt van aften, kan je dit uiteraard bespreken met je dokter. 

Voor meer informatie over aften kan je altijd terecht bij onze gedreven experts. Aarzel niet om contact op te nemen via onze chat of e-mail. Wij helpen je graag!