Bruine vlekken op je huid. Hoe krijg je ze?

Pigmentvlekken zijn de juiste term voor die bruine vlekken. Ze worden veroorzaakt door een ophoping van pigment in de huid. Pigment is een kleurstof, namelijk melanine, die wordt aangemaakt door de pigmentcellen in de bovenste laag van de huid.

Pigmentcellen hebben een beschermende functie: ze maken melanine aan ter bescherming van de huid tegen UV-stralen van de zon. Dit is de reden waarom je een mooi bruin kleurtje krijgt in de zomer. De blootstelling aan de zon zorgt namelijk voor de aanmaak van pigment waardoor je huid donkerder van kleur wordt.

Maar soms raken je pigmentcellen in de war: het melanine hoopt zich op, op een kleine oppervlakte, waardoor de huid donkerder kleurt met een pigmentvlek tot gevolg. De zon is vaak de boosdoener als oorzaak van die bruine vlekken. Daarom komen pigmentvlekken meestal voor op lichaamsdelen die het vaakst blootgesteld zijn aan zonlicht, zoals het gezicht, de handen en de armen.

Toch is de zon niet de enige oorzaak voor het ontstaan van pigmentvlekken. Pigmentcellen zijn tevens gelijkmatig verdeeld over het lichaam. Bruine vlekken kunnen dus overal op je lichaam voorkomen.

Sommige pigmentvlekken ontstaan bij de geboorte, maar de meeste vlekken ontstaan pas na verloop van tijd en zijn het gevolg van verschillende factoren.

• Zonlicht
  De belangrijkste oorzaak bij het ontstaan van pigmentvlekken is overmatige blootstelling aan zonlicht of zonnebank. Om de huid te beschermen tegen UV-straling van de zon, wordt het pigment melanine aangemaakt door de pigmentcellen. Bij te veel UV-licht kunnen de pigmentcellen in de war geraken en te veel melanine aanmaken waardoor dit pigment zich op één plek verzamelt en pigmentvlekken ontstaan op onze huid.
• Ouderdom
  Ouderdomsvlekken duiken meestal op eenmaal men de 40 voorbij is. Hoe ouder, hoe meer kans dat er zich vormen. Ook hier wordt een link met de zon gelegd: de blootstelling aan de zon in het verleden is een bepalende factor in het ontstaan van deze pigmentvlekken op latere leeftijd. Ouderdomsvlekken komen daarom hoofdzakelijk voor op zones die het meest zijn blootgesteld aan de zon, namelijk het gezicht, maar ook de handen, de armen en het decolleté.
• Zwangerschap
  De grote veranderingen in de hormoonhuishouding bij een zwangere vrouw kunnen in combinatie met zonlicht zorgen voor het ontstaan van pigmentvlekken of melasma in het gezicht of de hals: het zogenaamde zwangerschapsmasker.
  
  Tijdens de zwangerschap wordt namelijk meer progesteron en oestrogeen aangemaakt. Deze hormonen stimuleren de aanmaak van het pigment melanine, waardoor bestaande vlekjes groter of donkerder kunnen worden. Daarnaast kan makkelijker nieuwe pigmentatie op de huid ontstaan onder invloed van zonlicht. Dit zwangerschapsmasker is meestal zichtbaar vanaf de vierde maand van de zwangerschap en verdwijnt een paar maanden na de bevalling in de meeste gevallen vanzelf. Deze pigmentvlekken zijn volkomen onschuldig, maar zijn vaak opvallend waardoor ze als vervelend ervaren worden. Zwangere vrouwen beschermen zich daarom maar beter goed tegen de zon.
• Post-inflammatoire hyperpigmentatie
  De pigmentcellen kunnen ook worden aangezet tot de aanmaak van pigment met vorming van pigmentvlekken tot gevolg bij een ontsteking of beschadiging van de huid, zoals wondjes, acné, huidirritatie of littekens. Post-inflammatoire hyperpigmentatie komt vooral voor bij mensen met een donker huidtype. 

In de eerste plaats kan je make-up gebruiken om pigmentvlekjes te verdoezelen. Zo helpt een concealer en foundation je teint te egaliseren.

In de afgelopen jaren werden een aantal huidverzorgingsproducten op de markt gelanceerd die werkzame bestanddelen bevatten om de melanineproductie te verminderen. Deze antipigment-crèmes bevatten vaak één of meerdere van volgende stoffen:

• Vitamine B3 of niacinamide en afgeleiden maken de teint lichter, verbeteren de celvernieuwing en verminderen rimpels.
• Derivaten van vitamine C: maken de huid lichter, verzachten rimpels en verminderen de schadelijke werking van UV-stralen. Bovendien wordt ook de collageensynthese versterkt waardoor de elasticiteit van de huid wordt bevorderd.
• B-resorcinol: heeft aangetoond dat het de vorming van donkere vlekken vermindert door het reduceren van de melanineproductie.
• Vitamine A of retinoïden en afgeleiden: kunnen ook effectief zijn bij de behandeling van hyperpigmentatie omdat ze donkere vlekjes verminderen. Deze stof zorgt wel voor een verhoogd risico op gevoeligheid voor de zon. Daarnaast mogen crèmes op basis van vitamine A niet door zwangere vrouwen gebruikt worden omdat ze schadelijk kunnen zijn voor de baby.
• Azelaïnezuur beïnvloedt de melanineproductie waardoor hyperpigmentatie verminderd. Nadeel is dat deze stof irriterend kan zijn voor de huid.
• Thiamidol, een klinisch bewezen en gepatenteerd ingrediënt van Eucerin. Het vermindert donkere vlekken en voorkomt - bij regelmatig gebruik - dat ze opnieuw verschijnen. 

Via lasertherapie wordt pigment in de huid verpulverd waarna de kleinere stukjes pigment worden afgevoerd. Het resultaat? Een lichtere tot volledig verdwenen pigmentvlek. De laser richt korte intense lichtflitsen op de vlekjes. Deze energiepuls wordt door het pigment in de huid opgenomen waardoor het pigment verbrijzelt.
De duur van de behandeling hangt af van de grootte van het gebied dat behandeld moet worden en van de ernst van de zonbeschadiging. De te behandelen zone dient gedurende 6 weken voor tot 6 weken na de laserbehandeling goed beschermd te worden tegen de zon.

Een andere manier om pigmentvlekken te behandelen, is via een peeling behandeling. Hierbij wordt een zuurhoudende vloeistof op de huid aangebracht om de bovenste laag met oude en beschadigde huidcellen te verwijderen. Zo schilferen de pigmentvlekjes op een zachte manier af en verschijnt een nieuwe gelijkmatig gepigmenteerde huid. Het aantal peelings die moeten worden toegepast is afhankelijk van de grootte van het gebied dat behandeld moet worden en van de conditie van de huid.

Een zwangerschapsmasker komt heel vaak voor bij zwangere vrouwen. Je kunt het herkennen aan de donkere vlekken op het gezicht, voornamelijk op de wangen, voorhoofd, neus en bovenlip. 

Is een zwangerschapsmasker blijvend?

Tijdens de zwangerschap maak je meer progesteron en oestrogeen aan. Deze hormonen stimuleren de aanmaak van het pigment melanine, waardoor bestaande vlekjes groter of donkerder kunnen worden. Daarnaast kan er makkelijker nieuwe pigmentatie op de huid ontstaan onder invloed van zonlicht. Dit zwangerschapsmasker is meestal zichtbaar vanaf de vierde maand van de zwangerschap en verdwijnt een paar maanden na de bevalling in de meeste gevallen vanzelf. Deze pigmentvlekken zijn volkomen onschuldig, maar zijn vaak opvallend waardoor ze als vervelend ervaren worden. Zwangere vrouwen beschermen zich daarom maar beter goed tegen de zon.

Wat kun je doen tegen een zwangerschapsmasker?

Het gebruik van een zonnebrandcrème met een hoge SPF (sun protection factor) kan helpen om verdere pigmentatie te voorkomen. Het is belangrijk om de crème regelmatig opnieuw aan te brengen en ook te dragen wanneer je niet in direct zonlicht bent. Verder kan je verzorgingsproducten met thiamidol gebruiken om hyperpigmentatie te verminderen of de pigmentvlekken verdoezelen met je fond de teint.

Bruine vlekjes komen dus bij iedereen voor en zijn meestal onschuldig. Bekijk regelmatig eens je vlekjes. Merk je verandering op en ben je ongerust? Ga dan zeker langs bij de huisarts of dermatoloog. Vergeet daarnaast niet om je altijd te beschermen tegen de zon. Heb je na het lezen van deze blog nog vragen? Contacteer ons dan via mail of chat.