Is je kalium te laag? Zo kan jij je waarden weer opkrikken!

Kalium is een mineraal dat betrokken is bij diverse lichamelijke processen. Eiwitten en glycogeen aanmaken, de vochtbalans en bloeddruk reguleren, zenuwimpulsen overdragen naar de spieren … Om kalium op te nemen, zijn we afhankelijk van voedingsmiddelen. Keuze in overvloed, want kalium is in bijna alle etenswaren aanwezig: vlees, vis, brood, noten, groenten, fruit … Het mineraal wordt opgenomen door de dunne darm. Daarna houden de nieren het kaliumniveau in het lichaam stabiel. Is je kalium te laag? Dan zorgen ze ervoor dat je amper kalium uitplast. Eventuele overschotten worden dan weer uitgescheiden, zodat de balans behouden blijft.

De dosis kalium die je dagelijks moet innemen, hangt sterk samen met je leeftijd en geslacht. Voor volwassen mannen wordt 3500 milligram als maatstaf gehanteerd. Volwassen vrouwen streven best naar zo’n 3100 milligram per dag, ook wanneer ze zwanger zijn of borstvoeding geven.

Een kaliumtekort in het bloed wordt ook wel hypokaliëmie genoemd. Aangezien kalium in talloze voedingsproducten aanwezig is, komt dit scenario maar zelden voor in de praktijk. Zijn je kaliumwaarden lichtjes te laag? Dan uit dat zich nauwelijks in lichamelijke klachten. Wanneer het niveau echt ondermaats is, kunnen de volgende symptomen erop wijzen dat je kalium te laag is:

• Vermoeidheid
• Misselijkheid
• Zwakke spieren, spierpijn en -krampen
• Constipatie
• Vaak plassen
• Gebrek aan eetlust, lusteloosheid
• Hartritmestoornissen (enkel in uitzonderlijke gevallen)

Voel je je al een tijdje vermoeid? Mogelijks maken voedingssupplementen een verschil, ze boosten immers je energielevels. In onze blog ‘Welke vitamines kunnen helpen bij vermoeidheid?’ trakteren we je op een handig overzicht.

We kunnen geen specifieke oorzaken van een kaliumtekort aanwijzen, maar er zijn wel bepaalde risicogroepen die alert moeten zijn. Patiënten met een eetstoornis (boulimie, anorexia nervosa …) zijn hier een voorbeeld van: hun voedselinname is erg beperkt en bijgevolg nemen ze te weinig kalium op. Wie veel braakt of met ernstige diarree kampt, zal op korte tijd veel vocht verliezen, wat ook kan leiden tot te lage kaliumwaarden. Om diezelfde reden kunnen bepaalde medicijnen, zoals laxeermiddelen of plaspillen, ervoor zorgen dat je kalium te laag is. Ten slotte maken ook mensen met ontregelde diabetes meer kans op een kaliumtekort.

Wanneer je plaspillen neemt, is het belangrijk om extra aandachtig te zijn voor een eventueel tekort aan kalium. Bij 10 % tot 40 % van deze doelgroep stelt de huisarts gebrekkige waarden vast.

Vermoed je dat je lichaam te weinig kalium aan de dag legt? Dan kan de dokter vaststellen of je kalium te laag is door middel van een bloedtest. Daarnaast kan hij ook de nierfunctie onder de loep nemen, de bloeddruk meten of een urinestaal laten analyseren om tot een sluitende diagnose te komen. Wanneer hartritmestoornissen opgemerkt worden, zal de huisarts je doorverwijzen naar het ziekenhuis.

Je kan een kaliumtekort eenvoudig aanpakken door gezond en gevarieerd te eten. Daarbij zijn groenten, fruit en volkorenproducten een absolute must. Zo zijn bijvoorbeeld zalm, biefstuk, banaan en broccoli rijk aan kalium. Let erop dat je groenten of aardappelen niet te lang kookt: op die manier gaat een aanzienlijke hoeveelheid kalium verloren.

Blijft je kalium te laag? Kaliumtabletten, zoals kaliumcitraat, kunnen de waarden weer omhoog stuwen. Ze zijn vrij verkrijgbaar bij de (online) apotheek en worden ingenomen met een glas water. Het duurt enkele weken tot maanden voordat het effect hiervan merkbaar is. Slik kaliumsupplementen echter nooit op eigen initiatief en ga steeds te rade bij je huisarts. 

Net zoals een tekort, laat ook een teveel aan kalium - ook wel hyperkaliëmie genoemd - zich zelden optekenen. Overschotten worden doorgaans vlot afgevoerd via de urine. Eventuele nierproblemen houden dus een risico in. Wanneer de hoeveelheid kalium te hoog wordt, heeft dit een negatieve invloed op het hart. Je kan hartritmestoornissen ondervinden en in het slechtste scenario een hartstilstand krijgen. Daarom is het extra belangrijk om voorzichtig te zijn met kaliumtabletten. Supplementen met een kaliumdosis van 5 tot 7 gram kunnen nefast zijn voor de hartfunctie. Wanneer je de grens van 18 gram per dag overschrijdt, kan dit resulteren in een kaliumvergiftiging. Maar wie verstandig omspringt met kaliumsupplementen, heeft niets te vrezen.

Meen je dat je kalium te laag is en wil je de symptomen bespreken? Kreeg je de diagnose van een kaliumtekort en zoek je doeltreffende kaliumtabletten? Contacteer ons gerust, wij nemen graag de tijd om je persoonlijk te adviseren en begeleiden.