Keratosis pilaris: hoe behandel je die kippenvel bultjes?

Keratosis pilaris is een huidaandoening die gekenmerkt wordt door kleine, rode bultjes op de bovenarmen, meestal aan de buitenzijde. Ze kunnen ook opduiken op de dijen, de billen en in zeldzame gevallen zelfs op het gezicht. Op deze plaatsen voelt de huid droog en ruw aan. Bovendien kunnen er kleine puistjes ontstaan. Door het gelijkaardige uitzicht wordt keratosis pilaris vaak vergeleken met kippenvel. In het Engels legt men dan weer de link met aardbeien en spreekt men van ‘strawberry skin’.

Het verschijnsel is volledig onschuldig, brengt doorgaans geen klachten (pijn, jeuk …) met zich mee en komt regelmatig voor. Zo’n 50 % van de bevolking kampt er in zekere mate mee, voornamelijk kinderen en jongeren. De mate waarin de aandoening zich uitbreidt over het lichaam en zichtbaar is, verschilt van persoon tot persoon. 

Een overproductie aan keratine ligt aan de basis van keratosis pilaris. Keratine is het eiwit dat de bouwstof vormt voor het haar, de nagels en de oppervlaktelaag van de huid. Bij een teveel gaan ze zich samen met de dode huidcellen ophopen in de haarfollikels, de haarzakjes waaruit onze haren groeien. Zo wordt de opening geblokkeerd. Als resultaat verschijnen er kleine bultjes op het lichaam, op plaatsen waar doorgaans haartjes groeien. Hier wordt de hoornlaag - de bovenste laag van de huid - ook wat dikker. Soms stapelen bacteriën zich op in de haarzakjes, met kleine plaatselijke infecties als gevolg. Dit kan vervolgens uitmonden in puistjes. 

Keratosis pilaris is niet terug te brengen naar een eenduidige oorzaak. Zowel jongens als meisjes krijgen met de aandoening te maken. Mogelijks speelt erfelijkheid een rol. Zo merken we ook dat mensen met atopie (een erfelijke aanleg voor allergieën zoals hooikoorts of eczeem) gevoeliger zijn om rode bultjes op de arm te ontwikkelen. Daarnaast duikt keratosis pilaris vaker op bij individuen met een droge huid of patiënten met visschubbenziekte (ook wel ichthyosis of ichtyose genoemd). 

Hoewel er geen exacte oorzaak bekend is, kunnen bepaalde factoren keratosis pilaris wel in de hand werken, zoals zwangerschap, hoge oestrogeenwaarden of regelmatige scheer- of waxbeurten. Ook in de winter kan de aandoening vaker opduiken. Tijdens dit seizoen ligt de luchtvochtigheid lager en is de huid doorgaans wat droger. 

Last van een droge huid? Wil je komaf maken met het trekkerige gevoel? In de blogpost ‘Wat te doen tegen een droge huid?’ overlopen we de oorzaken en presenteren we doelgerichte oplossingen.

Er zijn geen behandelingen die de bultjes op je arm als sneeuw voor de zon doen verdwijnen. Geen reden tot paniek, want de aandoening is 100 % onschuldig. De impact is eerder mentaal. Voor sommigen is het een enorme bron van onzekerheid, die ze liefst verbergen met kleding of make-up. Om het verschijnsel zoveel mogelijk in toom te houden, is het belangrijk om de huid goed te verzorgen en te hydrateren, zeker na een bad of douche. 

Wie zich stoort aan het uitzicht, kan enkele opties overwegen. Houd er wel rekening mee dat de bultjes kunnen terugkeren na de behandeling. 

• Crèmes met ureum
  Ureum houdt het vocht in de huid vast en vermindert schilfers, wat de hydratatie ten goede komt.
• Crèmes met salicylzuur
  Salicylzuur werkt in op de hoornlaag en weekt ze los, waardoor de huid zachter aanvoelt.
• Crèmes met retinoïden of vitamine A-zuur
  Deze producten worden nooit als eerste keuze naar voren geschoven. Gebruik ze pas wanneer andere oplossingen geen effect teweegbrengen.
• Scrubben
  Door de huid voorzichtig te scrubben, verwijder je de dode huidcellen. Een scrubhandschoen die je gebruikt onder de douche kan hierbij helpen. Kies steeds voor een fijne korrel, wrijf zachtjes en overdrijf niet: zo voorkom je dat je de bultjes irriteert. Voor het gezicht worden scrubs minder vaak aangeraden: de huid is hier immers dunner dan op de armen of bovenbenen.
• Vermijd uitdrogende producten
  Aangezien een droge huid gevoelig is voor keratosis pilaris, doe je er goed aan om bepaalde verzorgingsproducten, zoals sterk schuimende zepen, te vermijden. 

Kamp je zelf met keratosis pilaris? Herken je de rode bultjes op de bovenarmen bij je (klein)kind? Dan is bezorgdheid niet aan de orde. Wil je toch even overleggen? Onze experts maken met plezier tijd vrij en spitsen de oren voor jouw vragen.