Verschijnselen en varianten van diabetes

Diabetes is een chronische aandoening, ook wel suikerziekte genoemd, waarbij het bloed te veel glucose bevat. Insulineproblemen liggen steeds aan de basis. Ofwel wordt er te weinig geproduceerd, ofwel zijn de lichaamscellen ongevoelig voor insuline. Het resultaat is hetzelfde: de cellen nemen onvoldoende suiker op, waardoor er te veel achterblijft in het bloed. Dit kan de bloedvaten op lange termijn beschadigen. Hieronder bespreken we de verschillende types diabetes.

Diabetes type 1

5 tot 10 % van de diabetespatiënten krijgt de diagnose van type 1, voornamelijk kinderen en jongvolwassenen. Bij deze auto-immuunziekte valt het immuunsysteem van het lichaam de bètacellen, die insuline aanmaken, aan. Als gevolg komt de insulineproductie tot stilstand en moeten patiënten zichzelf insuline toedienen. De precieze oorzaak van diabetes type 1 is ongekend, maar erfelijkheid kan een rol spelen. Daarnaast kunnen ook virussen en bepaalde voedingsmiddelen (gluten, koemelk, …) een invloed hebben. Dit type diabetes kan je niet voorkomen.

Diabetes type 2

Diabetes type 2 - vroeger ook ouderdomsdiabetes genoemd - komt veel vaker voor: bij maar liefst 90 tot 95 % van de diabetespatiënten, meestal 40-plussers. Enerzijds treedt er insulineresistentie op, waarbij het lichaam niet meer goed reageert op het hormoon. Anderzijds compenseert de pancreas dit door de productie op te drijven, totdat hij op termijn niet meer voldoende insuline kan aanmaken. In tegenstelling tot diabetes type 1 heb je het ontstaan van type 2 wel grotendeels in de hand. Een ongezonde levensstijl, alcohol en obesitas verhogen het risico. Maar ook hier moeten we factoren zoals erfelijkheid en ouderdom in rekening brengen.

Zwangerschapsdiabetes

Zo’n 9 % van de zwangere vrouwen wordt geconfronteerd met zwangerschapsdiabetes. Zij laten plots abnormaal hoge bloedsuikerwaarden optekenen. De reden? De placenta wekt hormonen op die de normale stofwisseling verstoren en een rem zetten op de insulinewerking. Nochtans hebben zwangere vrouwen meer insuline nodig. De pancreas gaat dus een productietandje bijsteken, maar kan niet aan de vraag tegemoet komen, waardoor glucose zich opstapelt in het bloed. Dit houdt verschillende risico’s in voor de baby: hij kan te groot worden, over een lage bloedsuiker beschikken, kampen met geelzucht tijdens de eerste dagen na de geboorte …

Andere vormen van diabetes

Type 1, type 2 en zwangerschapsdiabetes zijn de bekendste vormen van suikerziekte. Daarnaast zijn er nog enkele zeldzame varianten die minder vaak voorkomen. Dit zijn enkele voorbeelden:

• Diabetes type 3c: suikerziekte die ontstaat na ernstige schade aan de alvleesklier (pancreas). Dat kan door alcohol, een alvleesklierontsteking of een gedeeltelijke wegname van de alvleesklier.
• Neonatale diabetes: een genetische vorm die verschijnt tijdens de eerste zes levensmaanden.
• MODY (Maturity-Onset Diabetes of the Young): een aandoening die vooral jongeren tussen 10 en 25 jaar treft omwille van een genetische afwijking.
• LADA (Latent Auto-immune Diabetes in Adults): deze aandoening is net als type 1 een auto-immuunziekte. Het verschil is dat dit type pas op iets latere leeftijd optreedt en dat de bètacellen, die insuline aanmaken, geleidelijk vernietigd worden. Hierdoor lijkt het in het beginstadium op type 2. 

Andere vormen van diabetes vind je zeker hier terug. 

Hoewel er verschillende types diabetes bestaan, zijn er enkele overkoepelende symptomen die steeds optreden:

• Hevige dorst
• Droge mond
• Veel plassen
• Wazig zien
• Vermoeidheid

Daarnaast heeft elke vorm haar eigen specifieke verschijnselen. Zo wordt diabetes type 1 gelinkt aan vermageren zonder aanleiding. De bijkomende symptomen van diabetes type 2 omvatten dan weer slecht genezende wonden en regelmatig terugkerende infecties.

Diabetes wordt gekenmerkt door afwijkende bloedsuikerwaarden in het bloed. Doorgaans liggen ze te hoog en spreken we van hyperglycemie of kortweg een hyper. Kent je bloedsuiker een stevige terugval? Dan heb je te maken met hypoglycemie of een hypo. Een woordje uitleg! 

Symptomen bij hyperglycemie

Hyperglycemie treedt op wanneer de bloedsuiker omhoog klimt en de drempel van 270 mg/dl of 10 mmol/l overschrijdt. Dit gaat gepaard met de volgende symptomen:

• Hevige dorst en droge mond
• Veel plassen
• Lusteloosheid
• Slecht humeur, stemmingsstoornissen
• Misselijkheid
• Wazig zien
• Zwaar en diep ademen (bij ernstige gevallen)
• Naar aceton ruikende adem (bij ernstige gevallen)

Bij een hyper laat je het teveel aan suiker best zo snel mogelijk dalen. Drink dus veel water, zodat je geregeld moet plassen. Daarnaast kan je een sportsessie overwegen, zodat de spieren bloedsuiker gaan verbranden.

Symptomen bij hypoglycemie

Bij hypoglycemie merken we het omgekeerde proces op: de bloedsuikerspiegel duikt onder de 60 mg/dl of 4 mmol/l. Er is dus te veel insuline aanwezig in het bloed, vergeleken met de hoeveelheid glucose. Dat vertaalt zich in een reeks verschijnselen:

• Hongergevoel
• Hartkloppingen
• Beven en zweten
• Hoofdpijn
• Slecht humeur, stemmingsstoornissen
• Duizeligheid en concentratievermindering
• Nachtmerries
• Epilepsie (enkel in ernstige gevallen)

De mogelijke oorzaken van hypoglycemie zijn uiteenlopend: een gebrek aan koolhydraten, een te grote dosis insuline, overmatig alcoholgebruik, intense fysieke inspanningen … Wanneer je de symptomen van een hypo herkent, raden we aan om zo snel mogelijk een zoet tussendoortje te nuttigen, zodat het lichaam snel suikers opneemt. Druivensuiker of een suikerhoudend drankje werkt het snelst.

De diagnose van diabetes heeft uiteraard gevolgen. Om een stabiele bloedsuikerspiegel te verkrijgen, is een gezonde levensstijl essentieel. Voeding maakt hier onlosmakelijk deel van uit: veel vezelrijke producten, een beperkte hoeveelheid verzadigde vetten, weinig suikers en zoetstoffen … Wanneer je hier geen rekening mee houdt, zal de behandeling niet aanslaan. Sleep je enkele kilo’s te veel mee? Dan dringt een dieet zich op: zwaarlijvigheid zorgt immers voor een hogere insulinenood. Wie rookt, zegt de sigaretten best vaarwel, want roken vermindert de werking van insuline. Ten slotte raden we aan om regelmatig te bewegen, dat heeft een gunstig effect op de bloedglucose.

Diabetes is een chronische aandoening, maar wel eentje waar je perfect mee kan leven. Enkele adviezen vind je in de blog: 'Ik heb diabetes, wat nu?'