Zwangerschap en misselijkheid

Misselijkheid is een zwangerschapskwaal waar zo’n 75% van de zwangere vrouwen last van heeft. Soms beginnen de klachten al zodra je overtijd bent, waardoor het een signaal van je zwangerschap kan zijn. Bij de meeste vrouwen begint de misselijkheid tussen de vierde en de zevende zwangerschapsweek, met het hoogtepunt van klachten rond negen weken zwangerschap. Hoelang de misselijkheid duurt verschilt van persoon tot persoon. De misselijkheid neemt af vanaf drie maanden zwangerschap en is meestal verdwenen na 14 weken. Sommige vrouwen kunnen gedurende de volle negen maanden last hebben van het misselijke gevoel. Gelukkig komt dit slechts weinig voor.

Je kan de hele dag last hebben van misselijkheid, enkel ’s ochtends, in golven gedurende de dag of telkens wanneer je een lege maag hebt. Het ellendige gevoel kan gepaard gaan met braken, maar dat is niet altijd het geval. 

Tijdens je zwangerschap vinden tal van lichamelijke veranderingen plaats in je lichaam. Deze spelen een rol bij het ontstaan van misselijkheid, hoewel de exacte oorzaak niet precies bekend is. Naast hormoonveranderingen, zijn er nog mogelijke oorzaken: 

• Zwangerschapshormoon hCG
  In het begin van de zwangerschap produceert je lichaam grote hoeveelheden van het zwangerschapshormoon hCG. Na de eerste drie maanden zakt deze hormoonspiegel terug, waardoor meestal de misselijkheid ook verdwijnt. Maak je veel van het zwangerschapshormoon aan, bijvoorbeeld omdat je zwanger bent van een tweeling? Dan is de kans groter dat je last krijgt van misselijkheid.
• Andere hormonen
  Tijdens je zwangerschap verandert je hormoonbalans en maak je meer oestrogeen en progesteron aan. Deze hormonen kunnen ook een rol spelen in het ontstaan van misselijkheid.
• Vermoeidheid
  Naast misselijkheid, kampen veel zwangere vrouwen ook met vermoeidheid. Helaas maakt deze vermoeidheid het misselijke gevoel erger.
• Erfelijke aanleg
  Komt zwangerschapsmisselijkheid in je familie vaak voor? Dan is de kans groot dat ook jij er last van krijgt.
• Misselijk bij eerdere zwangerschappen
  Last van misselijkheid tijdens je eerste zwangerschap? Dan zal je hier waarschijnlijk ook last van hebben bij volgende zwangerschappen. 

Misselijkheid en overgeven zijn vooral erg vervelend, maar gelukkig zelden schadelijk voor jou of het ongeboren kind. Er is weinig risico voor je baby, omdat hij van jouw reserves leeft. Wanneer er onvoldoende voedingsstoffen binnenkomen, worden je vetreserves aangesproken zodat je baby alles krijgt wat hij nodig heeft.

Blijft de misselijkheid na 20 weken zwangerschap nog steeds aanhouden of ben je de hele dag door misselijk en moet je zodanig overgeven dat je geen eten of drinken kan binnenhouden? Dan bestaat de kans dat je verzwakt en uitdroogt. Uitdroging kan gevaarlijk zijn, zowel voor jou als voor je kindje. De groei van je baby zal extra in de gaten worden gehouden door je gynaecoloog. Je herkent tekenen van uitdroging aan de volgende klachten: 

• Weinig plassen
• Donkergele urine hebben
• Gewicht verliezen
• Veel dorst hebben
• Verward zijn

In 2% van de gevallen komt een extreme vorm van zwangerschapsmisselijkheid voor, ook wel ‘hyperemesis gravidarum’ genoemd. Vrouwen die hieraan lijden moeten extreem veel en heftig overgeven, houden bijna niets binnen en vallen af. Medische hulp is in zo’n geval vereist omdat je kan uitdrogen en ondervoed geraken.

Zo’n 25% van de vrouwen heeft helemaal geen last van zwangerschapsmisselijkheid en mag zich gelukkig prijzen. Je hoeft je ook geen zorgen te maken als je niet misselijk bent. Het ontbreken van misselijkheid heeft geen invloed op de gezondheid van je kindje. 

De volgende tips kunnen je helpen je zwangerschapsmisselijkheid te voorkomen of te verminderen:

• Vermijd een lege maag
  Een lege maag verergert vaak de symptomen. Eet dus regelmatig kleine hoeveelheden, verspreid over de dag om een lege maag te voorkomen. Sla geen maaltijden over en eet ook geen grote hoeveelheden in één keer want dit kan je maag blokkeren en je juist misselijk maken. Word je toch misselijk? Eet dan direct iets lichts en probeer te ontspannen. Ga niet slapen met een lege maag als je ’s nachts last hebt van misselijkheid.
• Neem altijd iets te eten mee
  Zo voorkom je een lege maag wanneer je ergens langer dan voorzien vastzit, zoals een vergadering, file, onvoorziene ontmoeting, wachtzaal, …
• Sta niet op met een lege maag
  Eet iets kleins onmiddellijk na het wakker worden als je last hebt van ochtendmisselijkheid. Leg ’s avonds een beschuit, rijstwafel of cracker klaar op je nachtkastje. Zit erna nog even rustig rechtop voor je uit bed komt.
• Sla sterk gekruide, vetrijke of gefrituurde voeding over
  Pittig voedsel kan de maagwand irriteren en vetrijke zware voeding vertraagt dan weer de maaglediging, waardoor de misselijkheid kan verergeren. Kies voor iets hartigs: een hartige snack is zachter voor je maag en spijsvertering. Eet het binnenste van een stokbrood of een pistoletje, het werkt als een spons in je maag en neemt maagsappen op waardoor je minder misselijk wordt. Een koude maaltijd kan beter te verdragen zijn dan een warme maaltijd en geurt bovendien minder. Let wel op en vermijd rauwe producten zoals rauwe vis of vlees.
• Drink voldoende
  Drink regelmatig kleine slokjes water om uitdroging te voorkomen. Soms kunnen koolzuurhoudende dranken helpen. Vermijd wel cafeïne en drink dus geen koffie. Gemberthee of thee van verse pepermunt werken daarnaast ook goed tegen misselijkheid. Er zijn enkele voedingssupplementen op basis van gember verkrijgbaar die geschikt zijn om te gebruiken gedurende de zwangerschap om de maag te verlichten.
• Zorg voor frisse lucht
  Ventileer de ruimte voldoende of maak regelmatig een wandeling in de buitenlucht.
• Besteed extra zorg aan je mondhygiëne
  Poets regelmatig je tanden en spoel je mond. Slechte smaken in je mond kunnen je extra misselijk maken. Daarnaast hebben je tanden veel te lijden: door het overgeven komen er zuren in je mond die je tandglazuur kunnen beschadigen.
• Rust voldoende uit
  Vermoeidheid kan de misselijkheid verergeren. Las voldoende rustmomenten in en vermijd stress en drukte. Wees niet bang om anderen hulp te vragen. 

Zwangerschapsmisselijkheid is meestal niet schadelijk en gelukkig geen reden tot paniek. Vaak helpen de tips hierboven voldoende. Blijft de misselijkheid echter aanslepen en heeft het een grote impact op je normaal functioneren? Dan kan je huisarts of gynaecoloog een geneesmiddel voorschrijven. De volgende medicijnen worden vaak gegeven bij misselijkheid tijdens de zwangerschap: H1-antihistaminica (bijvoorbeeld meclozine of doxylamine), pyridoxine (vitamine B6) en gastroprokinetica (bijvoorbeeld metoclopramide). Neem nooit een geneesmiddel op eigen houtje, maar bespreek dit altijd eerst met je arts of gynaecoloog. 

Zwangerschapsmisselijkheid is dus geen pretje, maar kan in de meeste gevallen gelukkig geen kwaad. Verzorg jezelf en probeer zoveel mogelijk te genieten van het wondertje dat in je groeit. Maak je je zorgen? Neem dan zeker contact op met je huisarts of gynaecoloog. Voor andere vragen kan je ook bij ons terecht via e-mail of chat.